August 2024
ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅವರು ಹೇಗೆ ಪತ್ರಕರ್ತರಿಗೊಂದು ಮುಗಿಲೆತ್ತರದ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದರೋ ವ್ಯಕ್ತಿಚಿತ್ರಲೇಖನಕ್ಕೆ ಆದರ್ಶವಾಗಿ ಬೆಳಗಿದ್ದರೋ ವೈದುಷ್ಯದ ಸಮಗ್ರತೆಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದರೋ ಹಾಗೆಯೇ ಅವರ ಪ್ರಿಯಶಿಷ್ಯ ಎಸ್. ಆರ್. ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಅವರು ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ನೆಲಸಿದ್ದಾರೆ. ಕವಿತೆ, ರೂಪಕ, ವೇದಾಂತ ಮೊದಲಾದ ಕೆಲವು ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಡಿ.ವಿ.ಜಿ. ಅವರಂತೆ ರಾಮಸ್ವಾಮಿಯವರು ಕೃತಿರಚನೆ ಮಾಡಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅಂಥ ವಾಙ್ಮಯನಿರ್ಮಿತಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಒಳ-ಹೊರಗಿನ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡೇ ಇದ್ದವರು; ಅವುಗಳನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಆಸ್ವಾದಿಸಿ ಅನುಸಂಧಾನಿಸುತ್ತ...
Sten Knonow, however, opines that Śūdraka must have been another name for the king of ābhīras called Śiva-datta and this king is known to have lived in the third century CE. The primary evidence he draws to support his argument is the fact that in the play, we see a character named Āryaka, the son of Gopāla, eventually replacing King Pālaka on the throne. The ābhīras were cowherds (gopālas) and thus, the conclusion drawn by Sten Knonow. This...
यही विशेषता हम वाल्मीकि तथा व्यास में भि देखते है – राम ने जिस तरह वाली को मारा था अथवा सीता का त्याग किया था, उसके बाद भी वे सम्मान के प्रतीक बने,रणभूमी में घटोत्कच के मारे जाने पर कृष्ण का खुशी से ताली बजाकर नाचने पर भी उन्हे पूजनीय मानना आदि ऐसे उदाहरण है जहां हमारे महापुरुषों का व्यवहार सामान्य सर्वमान्य मन्यतों से थोडा विचलित है और जिसे सुखद नही कहा जा सकता है, यह स्पष्ट करता है कि मात्र कुछ अरुचिकर कृत्यों के कारण किसी व्यक्ति को पूर्णतः...
itthaṃ rāmāyaṇe dṛśyā gītā-tātparya-mūrtayaḥ ।
īśa-prītyā loka-saṃsthā-kṣemārthaṃ datta-jīvitāḥ ॥11॥
The personification of the Gītā’s teachings are thus seen in the Rāmāyaṇa; they surrendered their lives for the love of Īśvara and for the sustenance of the world.
yathā vasante taravaḥ sva-svajātyaiḥ sumaiḥ phalaiḥ ।
śobhante tatvad-evāmī sva-sva-sattva-guṇodgamaiḥ ॥ 12॥
Just as trees and creepers look beautiful with their natural...
Vanitākavitotsavaḥ is a unique Sanskrit play written by Śatāvadhānī Dr. R Ganesh, an eminent contemporary poet. As the title indicates, it is a celebration of poetry composed by women. This work was first written around thirty years ago and was then published in Saṃskṛta-pratibhā, a quarterly journal brought out by Sahitya Akademi. It was recently revised and published as a book.[1]
In the preface the author says he has been inspired to write...
It is hard to say when and where Śūdraka was born. The following verses that occur at the beginning of his play, the Mṛcchakaṭika, provide us with some details about the playwright –
Dviradendra-gatiścakora-netraḥ pari-pūrṇendu-mukhaḥ suvigrahaśca |
Dvija-mukhyatamaḥ kavirbabhūva prathitaḥ śūdraka ityagādha-sattvaḥ ||
ṛg-vedaṃ sāma-vedaṃ gaṇitam-atha kalāṃ vaiśikiṃ hasti-śikṣāṃ
jñātvā śarva-prasādād-vyapagata-timire cakṣuṣī copalabhya...
गुप्तकाल मे सनातनधर्म का पुनर्जागरण
प्राचीन भारतियों ने दूर दूर तक समुद्री यात्राए की थी | उनके अनेक देशों से व्यापारिक संबन्ध थे | केवल व्यापारियों तथा व्यवसायियों ने ही नही सभी वर्णों के लोगों ने व्यापक रूप से यात्राए की थी | आज भी हम इण्डोनेशिया (विशेषकर बाली मे) थायिलैण्ड तथा अन्य स्थानों पर भी ब्राह्मण परिवार के वंशजों के लोगों को देख सकते है | उन्होने अपने प्राचीन परम्पराओं का बडी सीमा तक सुरक्षित किया हुआ है | भले ही कुछ परम्पराए...