Literature

ಆಮ್ರಪಾಲಿಯ ಕಲಾಮೀಮಾಂಸೆ

ಉಜ್ಜಯಿನಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲಕ, ಅವನ ವೇಶ್ಯೆ ಕಾಮಲತೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಅಣ್ಣ ಸಂಸ್ಥಾನಕ (ಶಕಾರ) - ಇವರಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಜೆಗಳ, ಸಾರ್ಥವಾಹರ ಮತ್ತು ಗಣಿಕೆಯರ ನೆಮ್ಮದಿ ಕೆಡತೊಡಗಿದಾಗ ವಸಂತಸೇನೆಯ ತಾಯಿ ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ವೈಶಾಲಿಯ ನಗರವಧು ಆಮ್ರಪಾಲಿಯ ಬಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಈಕೆ ವಸಂತಸೇನೆಯ ತಾಯಿಯ ಶಿಷ್ಯೆ. ಈ ಪ್ರಸಂಗದ ಮೂಲಕ ವೈಶಾಲಿಯ ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಿತ್ರಣಗಳು ನಮ್ಮೆದುರು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಮ್ರಪಾಲಿಯು ಗಣಭೋಗ್ಯೆಯಾಗಿ ಬಾಳಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಲೇಖಕರು ಅವಳ ಮೂಲಕವೇ ಹೇಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಯ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕೃತತೆ ಬಂದಿದೆ.

The king followed the boar inside and discovered a divine city; he, however, could not spot the boar. As he sat by a pond, he spotted a maiden, as beautiful as Ratī. She came there with her friends. She fell in love with him even upon the first sight. Overcome with empathy and with tears in her eyes, she said – “Alas! Why did you come here? The boar you laid your eyes on is the daitya Aṅgāraka; he is endowed with a diamond-body and is extremely strong; he has discarded his boar form and is sleeping inside his house.

ಯೌಗಂಧರಾಯಣ ತನ್ನ ಮಹತ್ತಾದ ಕನಸನ್ನು ರೇಭಿಲನೊಡನೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ:

Ayomukhī

पातु वस्ताण्डवोड्डीनगण्डसिन्दूरमण्डनः ।
वान्ताभिपीतप्रत्यूहप्रताप इव विघ्नजित् ॥

May Gaṇeśa, the destroyer of obstacles, protect you, the effusing vermillion on his temples during his tāṇḍava, looks like the fiery prowess of all impediments he has swallowed.

The punishment for a lustful woman

ಮಣ್ಣು ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತದೆಯೇ? ‘ಮೃತ್’, ಮಣ್ಣು ಮೂರ್ತವಾದರೂ ಅಚೇತನ. ‘ಸ್ವಪ್ನ’, ಕನಸು ಅಮೂರ್ತವಾದರೂ ಚೇತನದ ಅಂಶ ಹೊಂದಿದ್ದು ಅರೆಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಲೋಕಾಲೋಕಗಳನ್ನು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಮಣ್ಣು ನೆಲವನ್ನು, ಭೂಮಿಯನ್ನು, ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಪದ. ಕನಸು ಜೀವಿಗಳ ಮನಃಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ವ್ಯಾಪಾರ. ಮಣ್ಣು ಇರದಿದ್ದರೆ ನೆಲೆ ಇಲ್ಲ, ಬೆಳೆ ಇಲ್ಲ; ಜೀವನವೂ ಇಲ್ಲ. ಜಡದಂತೆ ಮೂರ್ತರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಕನಸು ಕಾಣಲು, ತನ್ನ ಕನಸನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ತನ್ನಿಂದ ಮೂಡಿಬಂದ ಜೀವಚೈತನ್ಯಗಳ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ.

निशासु ताण्डवोद्दण्डशुण्डासीत्कारशीकरैः |
ज्योतींषि पुष्णन्निव वस्तमो मुष्णातु विघ्नजित् ||
May Vighneśvara remove the darkness of ignorance that envelopes you. He dances at night and lifts his trunk straight upwards. He sprinkles cool water through his trunk, giving the impression that he has added stars to the sky.

He is described as ‘smitapūrvābhibhāṣī’, someone who always has a smile before he talks. There are many instances which proves that he had a great sense of humour. We see that he had said, ‘ परिहासो ह्ययं मम (it was just a prank)’, to Trijaṭa.

The Story of Gomukha

When the enemies flung me in different directions, a certain divine woman picked me up and dropped me in a forest. I was greatly distressed and readied myself to jump off a ravine. However, a tapasvin stopped me, took me to his āśrama which was called Śivakṣetra. He heard my story and narrated about himself.