June 2023
Introduction
parākṛtanamadbandhaṃ paraṃbrahma narākṛti |
saundaryasārasarvasvaṃ vande nandātmajaṃ mahaḥ ||
I bow to that Supreme Brahma in human form that dispels the bondage of those who bow to it, to the essence of all beauty, to that effulgence that is the joy of Nanda.
- Śrī Madhusūdana Sarasvatī
Note
aśvatthadaṃtè jaṭilaṃ
viśvada saṃsāravṛkṣamaṃtu viśālam
naśvaramadu śākhègaḻoḻ
śāśvatamadu...
ಕಾವ್ಯ
“ಕವಿಯ ರಸಾನುಭವದ ಅನುಭಾವವೇ ಕಾವ್ಯ”[1] - ಇದು ಪುಟ್ಟಪ್ಪನವರ ಕಾವ್ಯಲಕ್ಷಣ. ಅನುಭಾವಕ್ಕೆ ‘ಪ್ರದರ್ಶನ’ವೆಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡುವ ಅವರು ಕಾವ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ರಸವನ್ನಿರಿಸಿರುವುದು ಸಮುಚಿತವಾಗಿದೆ.
ಕಾವ್ಯವಿರುವುದು ಹೃದಯದಾರಿದ್ರ್ಯವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಎಂದು ಕುವೆಂಪು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ:
“ಲೋಕದಲಿ ದುಃಖವಿರೆ
ಆ ದುಃಖದೊಳಗರ್ಧ ಹೃದಯದಾರಿದ್ರ್ಯದಿಂ
ಬಂದಿಹುದು! ಆ ಹೀನ ದೀನ ದಾರಿದ್ರ್ಯಮಂ
ಪರಿಹರಿಸಿ ‘ದರ್ಶನ’ವ ದಯೆಗೈಯೆ ಕಲೆಯಿಹುದು.”[2]
ಇದು ಬಹಳ ಬೆಲೆಯುಳ್ಳ ಕಾಣ್ಕೆ. ನಾವು ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾಧಾರಣೀಕೃತವಾದ ನಮ್ಮವೇ ಭಾವಗಳನ್ನು...
As he entered his residence, he saw Queen Kausalyā, who was clad in white silk and had spent the night observing a vow. She had performed pūjā to Bhagavān Viṣṇu early in the morning and was performing a homa in Agni. Seeing her beloved son, Kausalyā rushed to him out of joy, just as a mare runs to her foal. Rāma, out of his modest nature and respect, told her with his hands joined, “Terrible sorrow awaits you, Sītā, and Lakṣmaṇa. I shall live in...
193. Mallagrāma-nyāya
A village where wrestling is the main vocation is called mallagrāma. Malla means wrestler. Since the majority of the population consists of wrestlers the name of the village makes sense. People who aren’t wrestlers too might reside in the village. Just like in the mango grove. The grove might contain other trees. But the majority is what decides the name i.e. prādhānyena nirdeśaḥ.
194. Mahato vaṃśastaṃbāllaṭvā apakṛṣyate...
A relevant matter here needs discussion. Bhagavān says that the three guṇas have to be transcended or sublimated. Good. But even to transcend those guṇas, a guṇa or means is needed. Is that way a guṇa? What guṇa is that?
That guṇa is sattva, a preponderance of sattva to be precise. There is a state to be attained by elevating the proportion of sattva. What is the guṇa of that state? Even that is sattva. Sattva is obtained by enhancing sattva...
ಕವಿ
ಆಧುನಿಕ ಕವಿಗೆ ತನ್ನ ಮತ್ತು ಇತರ ನೆಲೆಗಳ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಅರಿವು, ಮತಾಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತತೆಯನ್ನು ಮೀರುವ ದೃಷ್ಟಿ, ದರ್ಶನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಮನಃಶಾಸ್ತ್ರದ ಪರಿಜ್ಞಾನ, ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಜಾಗತಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ತಿಳಿವು, ವಿಜ್ಞಾನದ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ಬಗೆಗೆ ಆಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಕುರಿತು ಒಲವುಗಳು ಇರಬೇಕೆಂದು ಕುವೆಂಪು ಹಲವು ಬರೆಹಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.[1] ಇದು ಬಹಳ ಆರೋಗ್ಯಕರವಾದ ನಿಲವು. ಇಂಥದ್ದೇ ನಿಲವನ್ನು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಮುನ್ನ ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿದ್ದ ಕವಿ-ಆಲಂಕಾರಿಕ ಕ್ಷೇಮೇಂದ್ರ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ಇನ್ನೂ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ...
ಭೂಮಿಕೆ
ಆಧುನಿಕ ಕನ್ನಡ ಕಂಡಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಕುವೆಂಪು ಅಗ್ರಮಾನ್ಯರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಕೃತಿಭವ್ಯ ಪ್ರತಿಭಾಪ್ರಭಾವದಿಂದ ರಸಭಾಸ್ವರ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಸೃಜಿಸಿ ನಮ್ಮ ನುಡಿಯ ಕಳೆಯೇರಿಸಿದರು. ಕನ್ನಡದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅಖಿಲಭಾರತಸ್ತರದಲ್ಲಿ, ಅಷ್ಟೇಕೆ ಇಡಿಯ ವಿಶ್ವದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾಲದ ಯಾವ ಕವಿಗೂ ಸೆಡ್ಡುಹೊಡೆಯಬಲ್ಲ ಸತ್ತ್ವ ಅವರದು. ಮುಕ್ತಕದಿಂದ ಮೊದಲುಮಾಡಿ ಮಹಾಕಾವ್ಯದವರೆಗೆ, ಭಾವಗೀತದಿಂದ ನಾಡ ಗೀತದವರೆಗೆ ಕವಿತೆಯ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನೂ ಅವರು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದಾದ ಛಾಪನ್ನು...
Daśaratha, having ordered the anointing of Rāma, entered his home to convey the happy news to his queen. To his utter dismay, he saw Kaikeyī, dearer to him than his own life, lying on the bare floor. Just like a tusker fondling his female who has been struck down by an arrow in the forest, the old man caressed her with his hands. The lovelorn king said, “I do not understand why you are angry with me – has anyone displeased you? Don’t weep, my...
185. Bhṛṅgakīṭa-nyāya
Bhṛṅga means the fly/bee. It is also called bhramara. It builds a nest out of mud. It brings in other insects and uses them. The bhṛṅga goes around making a buzzing sound. The insect in the nest listening to it it seems becomes the bhṛṅga! You become the company you keep. A bad person might become good due to good company, the reverse can also happen. This nyāya is used to drive home the concept that the jīvātma constantly...