दिवः कान्तिमत्खण्डमेकम्—मेघदूते उज्जयिनीवर्णनम्
कविः कालिदासः सोऽयमत्र विहितः कविकुलगुरोः कालिदासस्य काव्यसौन्दर्यसौविध्याविष्कारात्मकः प्रकल्पः। एष पुनरखण्डानन्दप्रदानपटुं खण्डकाव्यप्रवेकं मेघदूतं विषयीकृत्य कल्पितः। सत्यमेव; कालिदासवाङ्मयस्य नूतनविमर्शः प्रायेण वितथः प्रयासः। तथापि महाकवेरस्य वचोविच्छित्तिर्मां निजास्वादप्रकटीकरणाय मुखरीकुरुते। स्पष्टमेव मन्ये चापल्यचोदितमिदं कर्मेति। कुतोऽस्य पिपठिषाऽपेक्षिता वाचकानाम्? इति प्रश्नः समुदियत्। इदमस्तु कालिदासमुखेनैव समाधानम्— “प्रणयिषु वा दाक्षिण्यादथवा सद्वस्तुपुरुषबहुमानात्। शृणुत मनोभिरवहितैः क्रियामिमां कालिदासस्य॥” (विक्रमोर्वशीयम्, १.२) कालिदासः किंस्वरूप आसीत्? न खलु
